काठमाडौंको सडकमा रमाउँदै चुरोट तान्ने बानी छ भने अब त्यो बानी महँगो पर्न सक्छ। अबदेखि सार्वजनिक स्थलमा चुरोट तान्नासाथ तपाईंको खल्तीबाट पाँच सय रुपैयाँ गायब हुनेछ! काठमाडौं महानगरपालिकाले सार्वजनिक स्थानको मर्यादा र जनस्वास्थ्यलाई ध्यानमा राख्दै धूम्रपानमा कडा निगरानी राख्ने भएको छ।
हालै सम्पन्न नगरसभाबाट पारित आर्थिक ऐन २०८२/८३ मा सार्वजनिक स्थलमा धूम्रपान गरेमा प्रत्येक पटक ५ सय रुपैयाँ जरिवाना तिर्नुपर्ने स्पष्ट व्यवस्था गरिएको छ। नगर प्रहरी प्रमुख राजुनाथ पाण्डे भन्छन्, “हाम्रो हटलाइनमा धूम्रपानसम्बन्धी गुनासो हरेक दिन आउँछ। निजी सम्पत्ति बाहेक अन्यत्र धूम्रपान गर्न पाइँदैन, नियम उल्लंघन गरे जरिवाना तिर्नैपर्छ।”
तर, महानगरको कडाइ केवल चुरोटमै सीमित छैन। ‘सवारी पार्किङ’ का नाममा सडक पेटी कब्जा गर्नु भयो भने त्यसको बिल अझै चर्को छ।
पार्किङ उल्लंघनमा लाग्ने जरिवाना यस्ता छन्:
मोटरसाइकल/स्कुटर: १,००० रुपैयाँ
कार/जिप/डेलिभरी भ्यान: २,५०० रुपैयाँ
मिनीबस/मिनीट्रक: ३,५०० रुपैयाँ
ठूला गाडी (बस, ट्रक): ५,००० रुपैयाँ
त्यसैगरी, सहरभरि टाँसिएका पोस्टर, स्टिकर, पर्चा र रङ्गीचङ्गी विज्ञापनका प्यानाहरू पनि अब चटक्क हट्ने छन्। अनुमति विना होर्डिङ बोर्ड राखेमा १० हजारदेखि १ लाख रुपैयाँसम्म जरिवाना लाग्नेछ।
यस्तै, खम्बा र पर्खालमा लेखिएको “यो सहर हाम्रो हो, सफा राखौं” लेख्दा पनि स्वीकृति नलिए ५ हजारदेखि ५० हजार रुपैयाँ सम्म जरिवाना लाग्नेछ।
बेलुन उडाएर विज्ञापन? त्यो पनि अब सस्तो छैन। बिना स्वीकृति बेलुन, स्वागत गेटजस्ता प्रचारका साधन प्रयोग गरेमा पनि ५ हजारदेखि ५० हजार जरिवाना लाग्नेछ।
रुखबिरुवा पनि अब कानुनको संरक्षणमा छन्। सार्वजनिक स्थल वा संरक्षित स्थानका बोटबिरुवामा क्षति पुर्याएमा ५ सयदेखि ५० हजार सम्मको जरिवाना तोकिएको छ।
अब सजग बनौं:
चुरोट तान्नुअघि वरिपरि नजर घुमाउनुहोस् — कतै महानगरका ‘धुवाँ देख्ने आँखाहरू’ तपाईंलाई निहालिरहेका त छैनन्?
सहर सफा, हरियाली र अनुशासित बनाउने महानगरको यो कदमले जनस्वास्थ्य र शहरी अनुशासनमा सकारात्मक प्रभाव पार्ने अपेक्षा गरिएको छ।
“सार्वजनिक स्थान सबैका लागि हो,” महानगर भन्छ, “त्यसको सम्मान गर्नुस्, नियम पालना गर्नुस् — नत्र चेकबुक तयार राख्नुस्!”
